Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK), Türkiye Yaşlı Profili Araştırması’nın 2023 yılına ait verilerini açıkladı. İşte o veriler…
Kütahya Haber’in en güncel yaşam haberlerini almak için ‘buraya‘ tıklayabilirsiniz.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü arasında gerçekleştirilen Türkiye Yaşlı Profili Araştırması, 10 Mayıs 2023 tarihinde imzalanan protokol çerçevesinde yürütülmüştür.
Bu araştırma, Türkiye’deki yaşlı nüfusla ilgili politikaların geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirilmiş ve somut verilerin elde edilmesi hedeflenmiştir.
Araştırmanın sonuçları, yaşlıların yaşam koşulları, sağlık durumu, ekonomik durumu, sosyal hayattaki etkileşimleri ve ihtiyaçları gibi konularda kapsamlı bir analiz sunmuştur.
Bu veriler, yaşlıların gereksinimlerinin ve potansiyel sorunlarının anlaşılmasına yardımcı olarak, ilgili kurumların politika ve hizmetlerini şekillendirmelerine katkıda bulunmuştur.
Ayrıca, bu tür araştırmaların düzenli olarak yapılması, yaşlı nüfusun değişen ihtiyaçlarına uygun olarak politika ve hizmetlerin sürekli olarak güncellenmesini sağlamak için önemlidir.
Araştırma kapsamında, 50 yaş ve üzeri 29,785 kişi üzerinde bilgi toplanmıştır.
Örneklem, Türkiye genelindeki 12 bölgeye ve bu bölgelerdeki İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzeyine göre tasarlanmıştır. Toplamda, 22,640 örnek hane seçilmiş ve bu hanelerde yaşayan 50 yaş ve üzeri bireylerle anketler gerçekleştirilmiştir.
Bu örneklem, Türkiye’nin farklı bölgelerinden ve çeşitli sosyo-ekonomik arka planlardan katılımcıları içermesi bakımından geniş kapsamlı bir şekilde tasarlanmıştır.
Bu, araştırmanın genellemeler yapılabilmesi ve Türkiye’deki yaşlı nüfusun farklı kesimlerinden gelen deneyimleri yansıtabilmesi açısından önemli bir örneklemdir.
Araştırma Sonuçları
– Kronik hastalığı olan 65+ yaştaki kişilerin oranı %78,7 oldu
Hipertansiyon, diyabet, kalp hastalığı, kanser, böbrek yetmezliği, inme-felç, hepatit, astım vb. kronik (süreğen) hastalığı olan 65 yaş ve üstü bireylerin oranı %78,7’ye yükseldi.
Kronik hastalığı olan 65 yaş ve üstü bireyler arasında, kronik hastalıkları günlük faaliyetlerini ciddi ölçüde kısıtladığını belirtenlerin oranı %32,3, ciddi ölçüde kısıtlamadığını belirtenlerin oranı %55,2 ve kısıtlamadığını belirtenlerin oranı %12,5’e ulaştı.
Kronik hastalığı olan 65 yaş ve üstü bireyler İller Bazında Bireylerin Sağlık Durumu Araştırması (İBBS) 1. Düzeyine göre incelendiğinde, kronik hastalığı olan kişilerin oranının en fazla olduğu bölgenin %83,0 ile Doğu Karadeniz Bölgesi olduğu görüldü. Bu bölgede kronik hastalığının günlük faaliyetlerini ciddi ölçüde kısıtladığını belirtenlerin oranı ise %46,6 olarak kaydedildi. Kronik hastalığı olan kişilerin oranının en az olduğu bölge ise %74,9 ile Doğu Marmara Bölgesi olarak belirlendi. Bu bölgede kronik hastalığının günlük faaliyetlerini ciddi ölçüde kısıtladığını belirtenlerin oranı ise %30,2 oldu.
Düzeye göre kronik hastalığı olan kişilerin oranı ve günlük faaliyetlerinin kısıtlanma düzeyi, 2023
Grafikteki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
– Görmede çok zorlanan ya da hiç göremeyen 65+ yaştaki kişilerin oranı %10,1 oldu
İşlevsel zorluk yaşayan (çok zorlanan ya da hiç yapamayan) 65 yaş ve üstü bireyler incelendiğinde, görmede zorluk çeken kişilerin oranının %10,1, duymada zorluk çekenlerin oranının %10,6, konuşmada zorluk çekenlerin oranının ise %2,2 olduğu tespit edildi. Yürüme, merdiven çıkma veya inmede zorluk çekenlerin oranı %27,1, bir şeyler taşıma veya tutmada zorluk çekenlerin oranı %29,7, yaşıtlarına göre öğrenme, basit dört işlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplamada zorluk çekenlerin oranı ise %13,8 olarak belirlendi.
Görmede zorluk çeken 65 yaş ve üstü erkeklerin oranı %8,4 iken kadınların oranı %11,4 olarak kaydedildi. Duymada zorluk çeken erkeklerin oranı %10,0 iken kadınların oranı %11,0 olarak belirlendi. Konuşmada zorluk çeken erkeklerin oranı %2,0 iken kadınların oranı %2,3 olarak görüldü.
Yürüme, merdiven çıkma veya inmede zorluk çeken erkeklerin oranı %18,2 iken kadınların oranı %34,3 olarak kaydedildi. Bir şeyler taşıma veya tutmada zorluk çeken erkeklerin oranı %19,9 iken kadınların oranı %37,5 olarak belirlendi. Yaşıtlarına göre öğrenme, basit dört işlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplamada zorluk çeken erkeklerin oranı %8,7 iken kadınların oranı %18,0 olarak görüldü.
Cinsiyet ve işlev alanına göre işlevsel zorluk yaşayan 65+ yaştaki kişilerin oranı, 2023
İşlevsel zorluk yaşayan 65 yaş ve üstü bireyler İller Bazında Bireylerin Sağlık Durumu Araştırması (İBBS) 1. Düzeyine göre incelendiğinde, görmede zorluk çeken kişilerin oranının en yüksek olduğu bölgenin %18,4 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi olduğu görüldü. Duymada zorluk çeken kişilerin oranının en yüksek olduğu bölgenin %15,4 ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi olduğu belirlendi. Konuşmada zorluk çeken kişilerin oranının en yüksek olduğu bölgenin ise %4,6 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi olduğu tespit edildi.
Genel sağlık durumunu iyi ya da çok iyi olarak belirten 65+ yaştaki kişilerin oranı %22,7 oldu
65 yaş ve üstü bireylerin işlevsel zorlukları, İller Bazında Bireylerin Sağlık Durumu Araştırması (İBBS) 1. Düzeyine göre incelendiğinde, görmede zorluk çekenlerin oranının en yüksek olduğu bölgenin %18,4 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi olduğu tespit edildi. Duymada zorluk çekenlerin oranının en yüksek olduğu bölgenin %15,4 ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi, konuşmada zorluk çekenlerin oranının en yüksek olduğu bölgenin ise %4,6 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi olduğu belirlendi.
Yaş grubu ve cinsiyete göre kişilerin belirttiği genel sağlık durumu, 2023
Grafikteki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
Engelli sağlık kurulu raporu olan 65+ yaştaki kişilerin oranı %8,7 oldu
Engelli sağlık kurulu raporu olan 50 yaş ve üstü bireylerin oranı %7,6 olarak belirlendi. Bu oran, 65 yaş ve üstü bireyler için %8,7’ye yükseldi. Engelli sağlık kurulu raporu olan 65 yaş ve üstü erkekler ile kadınların oranının %8,7 olduğu tespit edildi.
Engelli sağlık kurulu raporu olan 65 yaş ve üstü bireylerin %77,6’sının kronik hastalık, %48,7’sinin ortopedik, %23,0’unun görme, %15,2’sinin işitme, %11,7’sinin zihinsel, %10,0’ının dil ve konuşma, %7,6’sının ruhsal ve duygusal, ve %1,4’ünün diğer nedenlerle engelli sağlık kurulu raporu aldığı görüldü.
Cinsiyet ve engel türüne göre engelli sağlık kurulu raporu olan 65+ yaştaki kişilerin oranı, 2023
Düzenli olarak fiziksel aktivite, egzersiz veya spor yapan 65+ yaştaki kişilerin oranı %18,3 oldu
Her gün veya hemen hemen her gün fiziksel aktivite, egzersiz veya spor yapan 50 yaş ve üstü bireylerin oranı %21,5 olarak belirlendi. Bu oran, 65 yaş ve üstü bireyler için %18,3’e düştü.
Her gün veya hemen hemen her gün fiziksel aktivite, egzersiz veya spor yapan 65 yaş ve üstü erkeklerin oranı %25,5 iken kadınların oranı %12,5 olarak kaydedildi.
Hiçbir zaman fiziksel aktivite, egzersiz veya spor yapamayan 65 yaş ve üstü bireylerin oranı %51,4 olarak tespit edildi. Erkeklerin oranı %43,3 iken kadınların oranı %57,8 olarak görüldü. Hiçbir zaman fiziksel aktivite, egzersiz veya spor yapamayan 65 yaş ve üstü bireylerin %66,2’sinin sağlık nedeniyle yapamadığı belirlendi. Bu oran erkekler için %58,0, kadınlar için ise %71,1 olarak kaydedildi.
Cinsiyete ve sıklığa göre 65+ yaştaki kişilerin fiziksel aktivite, egzersiz veya spor yapma oranı, 2023
Her gün tütün mamulü kullanan 65+ yaştaki kişilerin oranı %11,3 oldu
Her gün tütün mamulü kullanan 50 yaş ve üstü bireylerin oranı %21,6 olarak belirlendi. Bu oran, 65 yaş ve üstü bireyler için %11,3’e düştü.
Her gün tütün mamulü kullanan 65 yaş ve üstü erkeklerin oranı %20,0 iken kadınların oranı %4,3 olarak kaydedildi.
Hiç tütün mamulü kullanmamış olan 65 yaş ve üstü bireylerin oranı %65,6 olarak tespit edildi. Bu oranın erkeklerde %37,6, kadınlarda ise %88,0 olduğu görüldü. Daha önce tütün mamulü kullanmış olup kullanmayı bırakan 65 yaş ve üstü bireylerin oranı %21,0 olarak belirlendi. Bu oranın erkeklerde %39,4, kadınlarda ise %6,4 olduğu görüldü.
Cinsiyete göre 65+ yaştaki kişilerin tütün mamulü kullanma durumu, 2023
En az bir 65+ yaşta fert bulunan hanelerin %81,8’inin ev sahibi olduğu görüldü
En az bir 65 yaş ve üstü fert bulunan hanelerin %81,8’inin ev sahibi, %10,4’ünün kiracı ve %7,7’sinin lojmanda yaşadığı ya da ev sahibi olmayıp kira ödemediği belirlendi.
İBBS 1. Düzeyine göre en az bir 65 yaş ve üstü fert bulunan haneler içinde ev sahibi olanların oranının en fazla olduğu bölgenin %91,2 ile Ortadoğu Anadolu Bölgesi, en az olduğu bölgenin ise %74,1 ile İstanbul olduğu görüldü.
Evde yalnızken kendini güvende hisseden 65+ yaştaki kişilerin oranı %86,6 oldu
Evde yalnızken kendini güvende hisseden 65 yaş ve üstü bireylerin oranı %86,6 olarak belirlendi. Bu oran erkeklerde %91,3, kadınlarda ise %82,9 olarak kaydedildi. Evde yalnızken kendini güvende hissetmeyen ya da kısmen güvende hisseden kişilerin oranı %13,4 olarak tespit edildi. Bu oran erkeklerde %8,7, kadınlarda ise %17,1 olarak görüldü.
İBBS 1. Düzeyine göre evde yalnızken kendini güvende hisseden 65 yaş ve üstü bireylerin oranının %92,5 ile en fazla Batı Marmara Bölgesi’nde olduğu görüldü. Bu bölgede evde yalnızken kendini güvende hissetme oranı erkeklerde %94,9, kadınlarda ise %90,4 olarak kaydedildi.
Evde yalnızken kendini güvende hisseden kişilerin oranının %75,0 ile en az Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde olduğu belirlendi. Bu bölgede evde yalnızken kendini güvende hissetme oranı erkeklerde %82,9, kadınlarda ise %69,2 olarak görüldü.
Cinsiyete göre 65+ yaştakilerin evde yalnızken kendilerini güvende hissetme durumu, 2023
Son 12 ay içinde konutun içinde ya da dışında düşen 65+ yaştaki kişilerin oranı %24,0 oldu
Son 12 ay içinde konutun içinde ya da dışında düşen 50 yaş ve üstü bireylerin oranı %17,5 olarak belirlendi. Bu oran, 65 yaş ve üstü bireyler için %24,0’a yükseldi. Konutun içinde ya da dışında düşen 65 yaş ve üstü erkeklerin oranı %19,1 iken kadınların oranı %28,0 olarak kaydedildi.
Konutun içinde ya da dışında düşen 65 yaş ve üstü bireylerin %32,2’sinin en fazla sokakta yürürken ya da karşıdan karşıya geçerken düştüğü belirlendi. Düşen 65 yaş ve üstü bireylerin %29,0’ının odada ya da salonda, %17,6’sının banyo ya da tuvalette, %13,8’inin konutun dışında herhangi bir binada, %12,6’sının merdivende, %8,7’sinin ise yataktan kalkarken ya da yatağa yatarken düştüğü tespit edildi. Düşen kişilerin %7,4’ünün mutfakta, %6,1’inin balkonda, %4,2’sinin taşıta binerken ya da taşıttan inerken ve %1,9’unun diğer yerlerde düştüğü görüldü.
Cinsiyete göre son 12 ay içinde düşen 65+ yaştaki kişilerin oranı ve düştüğü yerler, 2023
Yalnız yaşayan 65+ yaştaki kişilerin oranı %20,4 oldu
Yalnız yaşayan 65 yaş ve üstü bireylerin oranı %20,4 olarak belirlendi. Eşiyle yaşayan kişilerin oranı %35,8, oğlu/gelini, kızı/damadı ve torunlarıyla yaşayan kişilerin oranı %17,0, eşi ve çocuklarıyla yaşayan kişilerin oranı ise %13,1 olarak kaydedildi.
Yalnız yaşayan erkeklerin oranı %11,9 iken eşiyle yaşayanların oranı %46,5, eşi ve çocuklarıyla yaşayanların oranı %19,1, oğlu/gelini, kızı/damadı ve torunlarıyla yaşayanların oranı %6,2 olarak görüldü. Yalnız yaşayan kadınların oranı %27,2 iken eşiyle yaşayanların oranı %27,3, eşi ve çocuklarıyla yaşayanların oranı %8,4, oğlu/gelini, kızı/damadı ve torunlarıyla yaşayanların oranı %25,7 olarak belirlendi.
Cinsiyete göre fertlerin birlikte yaşadığı kişiler, 2023
Grafikteki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
Alışverişini kendi yapabilen 65+ yaştaki kişilerin oranı %55,1 oldu
Lawton-Brody Enstrümantal Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği’nde yer alan bileşenler kapsamında kişilerin günlük aktiviteleri yapabilme durumları incelendiğinde, 65 yaş ve üstü bireylerin %85,7’sinin telefon kullanabildiği, %55,1’inin alışverişini kendi yapabildiği, %61,1’inin yemeğini kendi hazırlayabildiği, %76,6’sının ev temizliği yapabildiği görüldü. Kişilerin %72,8’inin çamaşır yıkayabildiği, %76,3’ünün yolculuk yapabildiği, %85,5’inin ilaçlarını kendi başına kullanabildiği, %74,0’ının parasal işlerini yapabildiği belirlendi.
Erkeklerin %91,2’sinin telefon kullanabildiği, %71,7’sinin alışverişini kendi yapabildiği, %57,0’ının yemeğini kendi hazırlayabildiği, %76,7’sinin ev temizliği yapabildiği görüldü. Ayrıca, erkeklerin %68,0’inin çamaşır yıkayabildiği, %86,0’ının yolculuk yapabildiği, %88,5’inin ilaçlarını kendi başına kullanabildiği, %87,5’inin parasal işlerini yapabildiği belirlendi.
Kadınların %81,3’ünün telefon kullanabildiği, %41,7’sinin alışverişini kendi yapabildiği, %64,3’ünün yemeğini kendi hazırlayabildiği, %76,5’inin ev temizliği yapabildiği görüldü. Ayrıca, kadınların %76,7’sinin çamaşır yıkayabildiği, %68,6’sının yolculuk yapabildiği, %83,3’ünün ilaçlarını kendi başına kullanabildiği, %63,2’sinin parasal işlerini yapabildiği belirlendi.
Cinsiyet ve Lawton-Brody Ölçeği bileşenlerine göre 65+ yaştakilerin günlük aktiviteleri yapabilme oranı, 2023
Kendi başına banyo yapabilen 65+ yaştaki kişilerin oranı %86,5 oldu
KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği’nde yer alan bileşenler kapsamında kişilerin günlük aktiviteleri yapabilme durumları incelendiğinde, 65 yaş ve üstü bireylerin %86,5’inin kendi başına banyo yapabildiği, %89,5’inin kendi başına giyinebildiği, %92,1’inin kendi başına tuvaletini yapabildiği görüldü. Ayrıca, kişilerin %92,1’inin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiği, %83,1’inin tuvaletini tutabildiği, %95,2’sinin yemeği kendi başına yiyebildiği belirlendi.
Erkeklerin %90,9’unun kendi başına banyo yapabildiği, %92,4’ünün kendi başına giyinebildiği, %94,5’inin kendi başına tuvaletini yapabildiği görüldü. Ayrıca, erkeklerin %94,5’inin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiği, %87,0’ının tuvaletini tutabildiği, %96,2’sinin yemeği kendi başına yiyebildiği belirlendi.
Kadınların %82,9’unun kendi başına banyo yapabildiği, %87,3’ünün kendi başına giyinebildiği, %90,2’sinin kendi başına tuvaletini yapabildiği görüldü. Ayrıca, kadınların %90,2’sinin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiği, %80,1’inin tuvaletini tutabildiği, %94,5’inin yemeği kendi başına yiyebildiği belirlendi.
Cinsiyet ve KATZ Ölçeği bileşenlerine göre 65+ yaştakilerin günlük aktiviteleri yapabilme oranı, 2023
Akıllı cep telefonu kullanan 65+ yaştaki kişilerin oranı %52,7 oldu
Akıllı cep telefonu kullanan erkeklerin oranı %60,8, kadınların oranı %46,2 iken tuşlu cep telefonu kullanan erkeklerin oranı %31,1, kadınların oranı ise %32,6 olarak kaydedildi. Bilgisayar kullanan erkeklerin oranı %8,9, kadınların oranı %3,6 iken tablet kullanan erkeklerin oranı %5,1, kadınların oranı ise %2,9 olarak tespit edildi.
Cinsiyete göre 65+ yaştaki kişilerin teknolojik ürün kullanımı, 2023
