Kütahya Anadolu Hastanesi doktorlarından psikolog Öykü Demirhan, “Asrın felaketi” olarak nitelenen Kahramanmaraş merkezli depremlerin, insanları psikolojik olarak derinden etkilediğini söyledi.
Depremin etki alanı olan 10 ilin dışındaki şehirlerdeki insanların da “üstlenilmiş travma” yaşadığını belirten Demirhan, şunları kaydetti:
“Travma birinci dereceden direkt olarak kişinin çok olağanüstü bir olaya maruz kalması anlamını taşıyor. Hatta biz bunun travmayı seanslarda kişilere anlatırken olağanüstü çok büyük bir olaya kişilerin verdiği normal tepkiler olarak yaklaşıyoruz. Bu doğal afet olabilir. Yangın olabilir. Taciz, tecavüz olabilir. Bunların hepsi bizim travma olarak isimlendirdiğimiz direkt olarak kişiyi ilgilendiren olaylar. Bir de, bunun üstlenilmiş travma dediğimiz versiyonu var. Bu da kişi birinci dereceden maruz kalmaz olaya. Bunu aslında Kütahya halkını ya da depremi birinci dereceden yaşamayanlar olarak 10 il dışındaki bütün illeri sayabiliriz. Etkilenmeyiz, hissetmeyiz bile ama onlar gibi tepki vermeye başlarız. Aynı onlar gibi bünyemizden bir şeyler çıkmaya başlar. Biz buna üstlenilmiş travma diyoruz. Aynı oradaymışçasına bir his bürüyorsa içimize ve bu zamanlarda bu hisler çok fazla değişiklik gösteriyor. Kızgınlık olabiliyor. Suçluluk özellikle çok fazla olabiliyor. Öfke olabiliyor. Üzüntü tabii ki de zaten en önde gidenleri. Bütün bunlar bizim üstlendiğimiz travmayı örnek alabilir.”
Üstlenilmiş travmaya karşı baş etme mekanizmasının geliştirilmesi gerektiğini anlatan Demirhan, şöyle devam etti:
“Bunlara bir baş etme mekanizması geliştirmemiz gerekiyor bizlerin bunu yapmak için de bizim bahsettiğimiz psikolojik ilk yardım dediğimiz bir kavram var. Bunu verinin illa bir uzman alanında uzman bir profesyonel biri olmak zorunda değil. Bunu herkes yapabilir. Bir çocukta yapabilir, ebeveynini ebeveyn de çocuğuna yapabilir. İki arkadaş da bir birlikte aralarına yapabilir. Ama özellikle üstünde durmaları gereken konu şu. Kişinin orada ihtiyacı neyse, kişiye tamamen onu vermesi gerekiyor. Örneğin sadece yanında olarak bile biz psikolojik ilk yardımı çok başarılı buluruz. Yani sadece ‘ben yanındayım, buradayım. yalnız değilsin.’ Hissini verdiğimiz zaman bile kişi çok fazla desteğini almış oluyor. Orada kendini güvende hissetmiş oluyor.”
